Jak profilaktyka pegfilgrastymem wpływa na minimalizację powikłań?
Profilaktyczne stosowanie pegfilgrastymu podczas chemioterapii TC (docetaksel i cyklofosfamid) u pacjentek z wczesnym rakiem piersi znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia gorączki neutropenicznej (FN) i ciężkiej neutropenii, jednocześnie umożliwiając utrzymanie wyższej względnej intensywności dawki (RDI). W retrospektywnym badaniu obejmującym 85 pacjentek poddanych czterem cyklom chemioterapii TC, porównano grupę otrzymującą profilaktycznie pegfilgrastym (PEG(+)) z grupą, w której stosowano filgrastym wyłącznie po wystąpieniu neutropenii (PEG(-)).
Badanie wykazało, że ciężka neutropenia stopnia 3-4 występowała znacząco rzadziej w grupie PEG(+) w porównaniu z grupą PEG(-) (16,7% vs 42,8%, p=0,0238). Iloraz szans wystąpienia ciężkiej neutropenii w grupie PEG(+) w porównaniu do grupy PEG(-) wynosił zaledwie 0,1143 (95% przedział ufności: 0,0175-0,7446), co wskazuje na wyraźny efekt ochronny. Również liczba pacjentek hospitalizowanych z powodu działań niepożądanych była niższa w grupie PEG(+) – 1 pacjentka (2,7%) w porównaniu do 7 pacjentek (14,3%) w grupie PEG(-), choć różnica ta nie osiągnęła istotności statystycznej (p=0,0726).
Czy utrzymanie wysokiej intensywności dawki zwiększa szanse leczenia?
Kluczowym parametrem oceniającym skuteczność leczenia była względna intensywność dawki (RDI), definiowana jako stosunek rzeczywistej intensywności dawki do standardowej intensywności dawki. W grupie PEG(+) odnotowano istotnie wyższe wartości RDI zarówno dla docetakselu (94,5% vs 87,7%, p=0,0074), jak i dla cyklofosfamidu (94,8% vs 88,2%, p=0,0331). Jest to szczególnie ważne, ponieważ utrzymanie RDI powyżej 85% wiąże się z lepszym rokowaniem, zwłaszcza u pacjentek z ER+/PR+, HER2- rakiem piersi.
Jak analizować zmiany parametrów laboratoryjnych?
Interesujące obserwacje dotyczyły również trendów w wynikach badań laboratoryjnych. W grupie PEG(-) odnotowano wyższe liczby neutrofili, co prawdopodobnie wynikało z wydłużenia okresów przerw między cyklami i redukcji dawek. Z kolei w grupie PEG(+) zaobserwowano stopniowe zmniejszenie stężenia hemoglobiny, przy czym różnica między grupami w czwartym cyklu wynosiła 1,02 g/dl (poziom hemoglobiny wynosił odpowiednio 11,92 g/dl w grupie PEG(-) i 10,90 g/dl w grupie PEG(+)).
- Znaczące zmniejszenie ryzyka ciężkiej neutropenii (16,7% vs 42,8%)
- Wyższa względna intensywność dawki (RDI) dla obu leków chemioterapeutycznych
- Mniejsza liczba hospitalizacji (2,7% vs 14,3%)
- Niższy odsetek nawrotów choroby (8,3% vs 20,4%)
Czy profilaktyka wpływa na przeżycie pacjentek?
W odniesieniu do przeżycia wolnego od choroby (DFS), w grupie PEG(-) nawrót choroby wystąpił u 10 pacjentek (20,4%), a w grupie PEG(+) u 3 pacjentek (8,3%). Dwie pacjentki z grupy PEG(-) zmarły z powodu nawrotu choroby. Pomimo tych różnic, analiza Kaplana-Meiera nie wykazała istotnej statystycznie różnicy w DFS między grupami, co może wynikać z małej liczebności zdarzeń i stosunkowo krótkiego okresu obserwacji.
- Stosowanie pegfilgrastymu może powodować częstszą neuralgię stopnia 1/2 (69,4% vs 38,7%)
- Obserwowano stopniowe zmniejszenie stężenia hemoglobiny w grupie PEG(+)
- Ograniczenia badania: charakter retrospektywny, mała grupa badana i krótki okres obserwacji
- Konieczne są dalsze badania prospektywne z dłuższym okresem obserwacji
Jakie są dodatkowe korzyści i ograniczenia stosowania pegfilgrastymu?
Warto podkreślić, że stosowanie pegfilgrastymu może wiązać się z pewnymi działaniami niepożądanymi. W grupie PEG(+) zaobserwowano częstsze występowanie neuralgii stopnia 1/2 (69,4% vs 38,7%, p=0,008), co może być związane z bólem kostnym indukowanym przez pegfilgrastym, szczególnie u młodszych pacjentek. Nie stwierdzono natomiast przypadków zapalenia aorty związanego z podawaniem G-CSF, które według literatury występuje z częstością 0,47%.
Dodatkową korzyścią ze stosowania profilaktyki pegfilgrastymem jest zmniejszenie potrzeby podawania antybiotyków o szerokim spektrum działania, co może mieć znaczenie dla zachowania mikrobioty jelitowej. Zaburzenia mikrobioty mogą niekorzystnie wpływać na odpowiedź na chemioterapię oraz nasilać objawy niepożądane, takie jak nudności, wymioty i biegunka.
Ograniczeniami badania były jego retrospektywny charakter, mała liczebność grupy oraz stosunkowo krótki okres obserwacji. Niemniej jednak, wyniki wskazują na wyraźne korzyści ze stosowania profilaktyki pegfilgrastymem u pacjentek otrzymujących chemioterapię TC, co przekłada się na zmniejszenie ryzyka FN, utrzymanie wysokiej intensywności dawki oraz potencjalnie lepsze wyniki leczenia. Dalsze badania, zwłaszcza prospektywne i z dłuższym okresem obserwacji, są niezbędne do oceny wpływu tej strategii na całkowite przeżycie pacjentek.
Podsumowanie
Profilaktyczne stosowanie pegfilgrastymu w terapii TC u pacjentek z wczesnym rakiem piersi przynosi znaczące korzyści terapeutyczne. Badanie retrospektywne na 85 pacjentkach wykazało, że w grupie otrzymującej profilaktycznie pegfilgrastym (PEG+) występowało znacząco mniej przypadków ciężkiej neutropenii (16,7% vs 42,8%) oraz hospitalizacji z powodu działań niepożądanych. Osiągnięto również wyższe wartości względnej intensywności dawki (RDI) dla obu leków – docetakselu i cyklofosfamidu, co przekłada się na lepsze rokowanie. W grupie PEG+ zaobserwowano mniej nawrotów choroby (8,3% vs 20,4%), choć różnica nie była statystycznie istotna. Mimo pewnych działań niepożądanych, jak częstsza neuralgia stopnia 1/2, profilaktyka pegfilgrastymem pozwala na utrzymanie intensywności leczenia i zmniejsza potrzebę stosowania antybiotyków, co korzystnie wpływa na mikrobiotę jelitową pacjentek.
